Stapelen tertsen en verschillen bij communicatie over opbouw van akkoorden:
Dit is het vervolg op theorie deel 1. Ik ga er van uit dat je weet wat er in deel 1 behandeld is. Deze pagina gaat uit van de toon C.
Belangrijke basis akkoorden zijn uit de majeur toonladder gehaald, maar ook opgebouwd uit grote of kleine tertsen. Dat zijn akkoorden die oneven trappen in zich hebben, al dan niet verhoogd of verlaagd.
Als je niet meer goed weet wat een grote en een kleine terts is, ga dan even terug naar deel 1 de pagina: Afstanden/intervallen
Bovenop een terts kun je nog een terts "stapelen". Dan ontstaat er een drieklank. Vier belangrijke drieklanken zijn opgebouwd uit twee tertsen groot of klein.
Alle tonen : C Cis D Dis E F Fis G Gis A Ais B C
Toonladder C : C - D - E F - G - A - B C
Trappen : 1 2 3 4 5 6 7 8
Akkoord C : 1 3 5
| gr.terts | kl.terts |
Akkoord Cm : 1 b3 5
| kl.terts | gr.terts |
Akkoord C+ : 1 3 #5
| gr.terts | gr.terts |
Akkoord Cdim : 1 b3 b5
| kl.terts | kl.terts |
Je kunt ook 3 tertsen stapelen (groot of klein). Dat worden dan vierklanken, de septiem akkoorden (7-akkoorden)
Alle tonen : C Cis D Dis E F Fis G Gis A Ais B C
Toonladder C : C - D - E F - G - A - B C
Trappen : 1 2 3 4 5 6 7 8
Akkoord C7 : 1 3 5 b7
| gr.terts | kl.terts | kl.terts |
Akkoord Cm7 : 1 b3 5 b7
| kl.terts | gr.terts | kl.terts |
Akkoord CMaj7: 1 3 5 7
| gr.terts | kl.terts | gr.terts |
Akkoord Cdim7: 1 b3 b5 bb7
| kl.terts | kl.terts | kl.terts |
Vier tertsen stapelen kan ook. Dat worden dan vijfklanken, de z.g. none akkoorden (9-akkoorden) en je kunt nog verder met 11 en 13. Je kunt oneven trappen en tertsen zien als "bouwstenen" voor de belangrijkste akkoorden (de belangrijkste "klanken").
Er wordt niet alleen verschillend gecommuniceerd als het om akkoord-symbolen gaat, maar ook als het om de opbouw van akkoorden gaat. Neem bijv. het onderstaande (none) akkoord Cm7/9 (verkorte notatie Cm9)
Alle tonen: C Cis D Dis E F Fis G Gis A Ais B C Cis D
Toonl. C : C - D - E F - G - A - B C - D
Trappen : 1 2 3 4 5 6 7 8 9
De een gebruikt het liefst de trappen van de toonladder (akkoord-formules, zoals ik dat noem).
1 b3 5 b7 9
Cm7/9 C Dis G Ais D
Een ander legt iets uit d.m.v. het stapelen van grote of kleine tertsen.
| kl.terts | gr.terts | kl.terts | gr.terts |
Cm7/9 C Dis G Ais D
Weer een ander werkt liever met de intervallen vanaf de grondtoon.
| kl.terts |
| kwint |
| kl.sept. |
| none |
Cm7/9 C Dis G Ais D
Bij zang kan men het hebben over de 1e, 2e, 3e, 4e en 5e stem (basis).
1e 2e 3e 4e 5e
Cm7/9 C Dis G Ais D
Het is ook nog mogelijk dat iemand het heeft over de grondtoon C plus de "harmonischen" van een m7/9. Evenals bij de "zang-stemmen" gaat men er dan vanuit dat je weet welke tonen (welke trappen van de toonladder) dat zijn.
Soms gebruikt men alles door elkaar. Bijv. in het geval van de bovenstaande Cm7/9: Speel een C met z'n mineurtoon, dan de kwint, daar bovenop een kleine terts en daarbij nog de 9. Ik kan mij voorstellen dat een beginner daar gestoord van wordt.
Het netjes opbouwen van een akkoord met tertsen is niet altijd mogelijk op een gitaar. De snaren staan (behalve van G naar B) in kwarten gestemd. Drieklanken in de juiste volgorde zijn mogelijk, maar bij uitgebreidere akkoorden kan dat niet altijd. Soms moet er een trap weggelaten worden om een akkoord speelbaar te maken. Soms moeten er zelfs meerdere trappen weggelaten worden.